Suriye’nin başkenti Şam’ın kırsalında Dürzi ve Sünni silahlı gruplar arasında çatışmalar yaşanıyor.

Bu çatışmalar, 29 Nisan’da Muhammed Peygamber’e hakaret içerdiği öne sürülen bir ses kaydının paylaşılmasıyla başladı.

Kaydın ardından ülke genelinde protesto gösterileri düzenlendi.

Bahsi geçen sesin Dürzi bir din adamına ait olduğu iddia edildi; ancak söz konusu din adamı bu iddiaları reddetti.

Suriye İçişleri Bakanlığı da yaptığı yazılı açıklamada, kayıttaki kişinin söz konusu isim olmadığını belirtti.

Artan gerginlik sonucunda Dürzi ve Sünni gruplar, Şam kırsalındaki Dürzi nüfusunun yoğun olduğu Ceramana kasabasında çatışmaya girdi.

30 Nisan’da bu çatışmalar, Ceramana yakınlarındaki Sahnaya kentine de sıçradı ve güvenlik güçleri de olaya müdahil oldu.

Geçtiğimiz aylarda Dürzileri koruyacağını açıklayan İsrail, 30 Nisan’da Sahnaya’da bir hava saldırısı gerçekleştirdi.

İngiltere merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi (SOHR), son iki gün içinde yaşanan çatışmalarda en az 102 kişinin yaşamını yitirdiğini duyurdu.

Hayatını kaybedenlerden 71’inin Dürzi topluluğuna mensup olduğu, 30’unun ise güvenlik güçleri ya da Şam yanlısı silahlı gruplardan olduğu bildirildi.

SOHR bu bilgileri yerel kaynaklara dayandırıyor.

Suriye’nin resmi haber ajansı SANA’ya konuşan hükümet yetkilileri, çatışmaların ardından Ceramana’da bir ateşkes ilan edildiğini açıkladı.

29 Nisan’da Enab Baladi haber sitesinin yayımladığı bir habere göre ateşkes kapsamında ölenlerin yakınlarına tazminat ödenecek ve sorumlular yargı önüne çıkarılacak.

Reuters haber ajansı ise Şam yetkilileri ile Eşrefiyet Sahnaya’dan bazı dini liderlerin 30 Nisan’da bir araya gelerek çatışmaları sona erdirme konusunda uzlaştıklarını aktardı.

Dürzi nüfusun ağırlıkta olduğu Süveyda şehrinde yapılan bir toplantıda, topluluğun önde gelen isimleri ve silahlı gruplar, Dürzilerin birleşik Suriye’nin ayrılmaz bir parçası olduğu konusunda fikir birliğine vardı.

Topluluk adına konuşan bir sözcü, “ayrılma, bölünme veya ilişkileri kesme” gibi tutumları reddettiklerini vurguladı.

Öte yandan Dürzilerin dini lideri Şeyh Hikmet-ül Hicri, azınlık gruba karşı bir “soykırım kampanyası” yürütüldüğünü ileri sürerek, uluslararası toplumu barışı sağlamak ve bu suçların devamını önlemek için müdahaleye çağırdı.

Anlaşmanın ardından Sahnaya’ya yüzlerce güvenlik görevlisi sevk edildi.

Reuters’a konuşan Sahnaya sakini Elias Hanna ise şehirde “aşırı panik ve korku” ortamı olduğunu anlattı.

Hanna, “Sahilde yaşanan katliamların burada Dürzilere yönelik tekrarlanmasından korkuyoruz.” dedi.

Mart ayında, Akdeniz kıyısındaki Lazkiye ve Tartus’ta Esad yanlısı olduğu iddia edilen gruplar arasında çıkan çatışmalarda yüzlerce kişi yaşamını yitirmişti.

Birleşmiş Milletler ve Türkiye’den itidal çağrısı geldi

SANA’nın aktardığına göre Mart’ta atanan Suriye Başmüftüsü Şeyh Usame El Rıfai “Suriyelilerin her damla kanının değerli olduğunu ve israf edilmemesi” gerektiğini söyledi.

El Rıfai ayrıca “Herkes aklına, yüreğine, vicdanına dönmeli, intikam ve misilleme çağrılarından uzak durmalı, adaletin yerini bulmasına izin vermeli, böylece ruhlar huzura kavuşacaktır” diye konuştu.

Birleşmiş Milletler’den (BM) yapılan açıklamada BM Suriye Özel Temsilcisi Geir O. Pedersen’in ülkedeki “kabul edilemez şiddet” hakkında “derinden endişeli” olduğu söylendi.

Taraflara itidal çağrısı yapılan açıklamada İsrail’in hava saldırılarının durması gerektiği belirtildi.

Ayrıca Pedersen’in infiale ve sivillerin öldürülmesine yol açanların yargılanması ve Suriye’nin egemenliğine “mutlak saygı” gösterilmesi çağrısı yaptığı kaydedildi.

Türkiye Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Öncü Keçeli, Suriye’de yaşananlara dair X hesabından paylaşım yaptı.

Keçeli, paylaşımında şiddet olaylarının “diyalog ve sağduyu yoluyla sona erdirileceğine ve olaylarda rolü olan kişilerin adalet önüne çıkarılacağına inancımız tamdır” ifadelerini kullandı.

Dışişleri sözcüsü ayrıca İsrail’in “Suriye’deki birlik ve bütünlük çabalarına zarar vermekte olan” hava saldırılarını sona erdirmesi gerektiğini söyledi.

İsrail hava saldırısı düzenledi

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ofisinden de olaylara ilişkin açıklama geldi.

Açıklamada Sahnaya’da “Dürzi nüfusa saldırı hazırlığındaki aşırılıkçı bir gruba” hava saldırısı düzenlendiği duyuruldu.

Ayrıca “Suriye rejimine ciddi bir mesaj verildi: İsrail, onlardan Dürzi topluluğuna zarar gelmesinin önlenmesini bekliyor” ifadeleri kullanıldı.

İsrail, Aralık 2024’te devrilen Beşar Esad döneminde Suriye’ye sık sık hava saldırıları düzenliyordu.

Esad yönetiminin devrilmesinin ardından özellikle Suriye Ordusu’na ait askeri üslere yönelik bu saldırılar devam etti.

İsrail genelde bu saldırıları düzenlediğini duyurmuyor.

Ancak Sahnaya’da düzenlenen hava saldırısına dair hem Netanyahu’nun ofisi hem de İsrail Ordusu’nun sosyal medya hesabından açıklama yapıldı.

İsrail Ordusu’nun paylaşımında İsrail Hava Kuvvetleri’nin “Şam yakınlarında Dürzi sivillere saldıran” unsurları hedef aldığı belirtildi.

Paylaşımda ayrıca İsrail Genelkurmay Başkanı Orgeneral Eyal Zamir’in “Dürzi topluluklara yönelik şiddetin sürmesi durumunda Suriye rejimine ait hedeflere saldırmaya hazırlık talimatı verdiği” belirtildi.

İsrail ayrıca üç Suriyeli Dürzinin tedavi görmek üzere İsrail’e tahliye edildiğini duyurdu.

Binyamin Netanyahu, Beşar Esad yönetiminin yıkılmasının ardından Dürzilere yönelik şiddete askeri müdahale ile karşılık verme tehdidinde bulunmuştu.

AFP’ye konuşan analist Michael Horowitz, İsrail’in kendini Dürzi topluluğun “koruyucusu” olarak konumlandırarak “Türkiye’nin mandası ve potansiyel düşman” olarak gördüğü Şam yönetiminin yetkisini sınırlandırmayı hedeflediği yorumunu yaptı.

İsrail’in hava saldırılarına dair Suriye Dışişleri Bakanlığı’ndan da yazılı açıklama geldi.

İsrail’in adının direkt geçmediği açıklamada, Suriye’nin içişlerine yönelik yabancı müdahalelerin “kategorik olarak reddedildiği” söylendi.

SANA’nın aktardığına göre açıklamada ayrıca Şam yönetiminin “Suriye halkının tüm unsurlarını, özellikle de Suriye ulusal dokusunun her zaman ayrılmaz bir parçası olan ve olmaya devam eden şerefli Dürzi toplumunu koruma konusundaki sarsılmaz kararlılığı” vurgulandı.