Elektrikli araçların batarya ömrü ortalama 8 ila 12 yıl arasında değişiyor. Bu durum, sadece Avrupa’da 2030 yılı itibarıyla yaklaşık 12 milyon bataryanın kullanım ömrünü tamamlayacağı anlamına geliyor. Her biri 300 ila 600 kilogram arasında değişen lityum-iyon bataryaların yeniden kullanımı, geri dönüşümü veya güvenli bertarafı; önümüzdeki on yılın en kritik gündem maddelerinden biri olacak.
Konuyla ilgili fırsatları ve tehditleri değerlendiren Motor Aşin CEO’su Saim Aşçı, “Bugün yeni bir elektrikli araç bataryasının maliyeti 10.000 ila 20.000 dolar seviyelerinde. Bu maliyet, tüketicileri ya araç değiştirmeye ya da batarya kiralama gibi yeni nesil çözümlere yönlendiriyor” dedi.
Küresel ölçekte 2030’a kadar toplamda 50 ila 60 milyon EV bataryasının kullanım ömrünü tamamlaması bekleniyor. Bu da çevresel bir riskin ötesinde, yaklaşık 100 milyar dolarlık döngüsel ekonomi fırsatı anlamına geliyor. Ortalama bir lityum-iyon batarya, yaklaşık 2.500 dolar değerinde geri dönüştürülebilir hammadde içeriyor.

İkincil kullanım ve geri dönüşüm
BloombergNEF verilerine göre, 2030 yılı itibarıyla geri dönüşümden elde edilecek lityumun, küresel talebin yüzde 20’sini karşılaması mümkün olacak. Bataryaların ikinci ömür uygulamaları sayesinde sabit enerji depolama sistemlerinde yeniden kullanımı da yaygınlaşıyor. “Bu dönüşüm, sadece üreticileri değil; tedarik zincirinin tamamını etkiliyor. Otomotiv aftermarket sektörü için yeni bir iş alanı doğuyor: İkinci el batarya ekonomisi.” açıklamasını yapan Aşçı “2023 yılında 6,5 milyar dolar olan batarya geri dönüşüm pazarının, 2030’da 19,3 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Avrupa Komisyonu da 2027 itibarıyla bataryalarda kullanılan kritik ham maddelerin en az yüzde 70’inin geri dönüştürülmesini zorunlu kılmaya hazırlanıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Yatırım için geç kalınmamalı
Ülkemizin otomotivde güçlü bir sanayiye sahip olduğunu, ancak yeni fırsatları değerlendirmesi gerektiğini kaydeden Saim Aşçı, “Elektrikli araçlar sadece çevreci değil; aynı zamanda veri odaklı, servis odaklı ve döngüsel ekonomi ilkelerine göre şekillenen bir geleceği temsil ediyor. Bu sürecin kazananı, değişimi erkenden okuyup altyapısını bugünden hazırlayan firmalar olacak. Batarya teknolojileri, ikinci el batarya pazarı, geri dönüşüm ve sabit enerji depolama çözümleri; otomotivin geleceğinde belirleyici olacak. 100 milyar dolarlık yeni bir batarya ekonomisinden söz ediyoruz. Otomotiv sanayii olarak batarya tarafında teknoloji, geliştirme, geri dönüşüm, üretim gibi alanlarda yatırıma yönelmeliyiz” dedi.

Servisler ve tedarikçiler dönüşecek
Batarya bakım ekipmanları, yazılım tabanlı Batarya Yönetim Sistemleri (BMS), soğutma çözümleri ve sertifikasyon süreçleri; artık otomotiv sektörünün ayrılmaz bir parçası haline geliyor. İkinci el araç piyasasında ise batarya kapasitesi, motor performansının önüne geçerek temel değerleme kriterlerinden biri oluyor. Bu nedenle batarya test cihazları, mobil diagnostik sistemler, uzaktan izleme teknolojileri ön plana çıkıyor ve servislerin bu alanlarda yetkinleşmesi zorunlu kılınacak. Lityum-iyon bataryaların taşınması ise başlı başına bir uzmanlık gerektiriyor. Ağırlığı 600 kilograma kadar ulaşan bataryalar, özel taşıma izinleri, sigorta düzenlemeleri ve yangın riskine karşı güvenli ambalajlama yöntemleriyle yeni bir lojistik sektörünü beraberinde getiriyor.